نقش زنان مهاجر در زمینه‌سازی تمدن نوین اسلامی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

چکیده

یکی از مهّم­ترین ویژگی­ها در دین مبین اسلام به عنوان برترین وآخرین دین الهی، ارزش­دهی به زنان به عنوان یک عضو اساسی جامعه است. همچنین زنان نیز مهّم­ترین جایگاه را در زمینه­سازی تمدن اسلام دارند. باتوجه به اینکه میزان پیشرفت، بقا و پایداری تمدن اسلام در وحلۀ اوّل به میزان اهمیّت­دهی نقش زنان در داخل آن بستگی دارد واز آنجاییکه نقش زنان علاوه­بر اینکه در اقتدار و بقای تمدن اسلامی بسیار مفید و کارساز بوده است، بلکه زنان توانسته­اند با انواع حمایات خویش، دین مبین اسلام را یاری نمایند. از این جهت پژوهش حاضر با روش توصیفی و با رویکرد تحلیلی بعد از پردازش به مسائل بنیادین هجرت وتمدن در اسلام باتوجه به حضور و نفوذ پر رنگ زنان صدر اسلام در حل بن بست­های فرهنگی، علمی، نظامی، سیاسی و اقتصادی همچنین در راستای مبارزه با پیش­آمدهای احتمالی برای زنان مبلغ مهاجر را تبیین خواهد کرد. البته باتوجه به مقتضیات زمان و نظر به سیر تاریخی اسلام در مورد جایگاه زنان، اولویت این پژوهش تبیین شاخصه­های زنان در تمدن اسلامی و جایگاه هجرت آنان خصوصاً در زمان رسول گرامی اسلامn می­باشد.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن­کریم.
    1. ابن شعبه، حسن بن على، (1376)، رهاورد خرد (ترجمه تحف العقول)، ترجمه پرویز اتابکی، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
    2. ابن­بابویه، محمدبن على، (1372)، عیون أخبارالرضاA، ترجمه علی­اکبر غفارى و حمیدرضا مستفید، تهران: نشر صدوق.
    3. ابن بابویه، محمد بن على، (1377)، الخصال، ترجمه محمدباقر کمره‏اى، تهران: کتابچى.
    4. ابن بابویه، محمد بن على، (1380)، کمال الدین، ترجمه منصور پهلوان، قم: دار الحدیث.
    5. ابن­طاووس، على بن موسى، (1374)، الطرائف، ترجمه داود إلهامى، چاپ دوّم، قم: نوید اسلام.
    6. ابن أبی­الحدید، عبدالحمید بن هبه­الله، (1404ق)، شرح نهج­البلاغة لابن أبی­الحدید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
    7. ابن بابویه، محمد بن على، (بی­تا)، عیون أخبار الرضاA، ترجمه محمدتقی آقا نجفى، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
    8. امین، سیدمهدی، (1390)، تاریخ صدر اسلام، قم: بیان جوان.
    9. بلادی، عاتق، (1390)، مسیر هجرت رسول اللهn، تهران: مشعر.
    10. حیدری، احمد، (1387)، بزرگ زنان صدر اسلام، چاپ چهارم، قم: هدایت.
    11. حر عاملى، محمدبن حسن، (1380)، الجواهر السنیة فی الأحادیث القدسیة (کلیات حدیث قدسى)، چاپ سوم، تهران: دهقان، 1380.
    12. خصیبى، حسین بن حمدان، (1419ق)، الهدایة الکبرى، بیروت: البلاغ.
    13. راوندى کاشانى، فضل الله بن على، (بی­تا)، النوادر(للراوندی)، قم: دار الکتاب.
    14. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1374)، تفسیرالمیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانى‏، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزه علمیه.
    15. ‏ سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر، (1404ق)، الدرالمنثور فى تفسیر المأثور، قم‏: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى‏.
    16. سامانی، سیدمحمود، (1390)، نقش زنان در تاریخ اسلام، تهران: مشعر.
    17. شهید ثانى، زین­الدین بن على، (1380)، آرام­بخش دل داغدیدگان (ترجمه مُسکّن الفؤاد)، ترجمه حسین جناتی، چاپ دوّم، قم: روح، 1380.
    18. طیبی، ناهید، (1386)، گونه­شناسی رفتار پیامبر اعظمn، قم: مؤسسه فرهنگی طه.
    19. طبرسی، فضل بن حسن، (1360)، مجمع البیان، تهران: فراهانی.
    20. على بن الحسینA، امام چهارم، (1376)، الصحیفة السجادیة، ترجمه و شرح علی نقی فیض الإسلام، چاپ دوّم، تهران: فقیه.
    21. عروسى حویزى؛ عبد على بن جمعه‏، (1415ق)، تفسیر نورالثقلین‏، تحقیق: سیدهاشم رسولى محلاتى‏، چاپ چهارم، قم، اسماعیلیان‏.
    22. ‏ فتال نیشابورى، محمد بن احمد، (1366)، روضة الواعظین، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران: نشر نى.
    23. کلینى، محمدبن یعقوب، (1369)، أصول­الکافی، ترجمه سیدجواد مصطفوى، تهران: کتابفروشى علمیه اسلامیه.
    24. کلینى، محمدبن یعقوب، (1375)، أصول­الکافی، ترجمه محمدباقر کمره‏اى، چاپ سوم، قم: اسوه.
    25. کاشفی، محمدرضا، (1389)، تاریخ فرهنگ وتمدن اسلامی، چاپ سوم، قم: مرکز بین­المللی ترجمه ونشر المصطفی.
    26. گروهی از نویسندگان، (1385)، هجرت پیامبرn، قم: مرکز پژوهش­های اسلامی صدا و سیما.
    27. محمد بن حسین، شریف الرضی، (1386)، نهج البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، چاپ دوّم، تهران: پیام آزادى.
    28. مسعودى، على بن حسین، (1362)، إثبات الوصیة لعلیّ بن أبی طالبA، ترجمه محمدجواد نجفی، چاپ دوّم، تهران: اسلامیه.
    29. مجلسى، محمدباقر، (1379)، زندگانى حضرت زهراB (ترجمه جلد43 بحارالأنوار)، ترجمه محمد روحانى على آبادى،  تهران: مهام.
    30. نصر بن مزاحم، (1370)، پیکار صفین/ ترجمه واقعة صفین، ترجمه پرویز اتابکی، چاپ دوّم، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى.
    31. هلالى، سلیم بن قیس، (1377)، تاریخ سیاسى صدر اسلام (ترجمه کتاب سلیم)، ترجمه محمودرضا افتخارزاده، تهران: رسالت قلم.
    32. هلالى، سلیم بن قیس، (1405ق)، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، قم: الهادى.